نوشته‌ها

هنر گچبری دوره قاجاریه

هنر گچ بري در دوره قاجار

هنر گچ بري در دوره قاجار رونق فوق العاده اي به خود گرفت، به علت مسافرت پادشاهان قاجار به فرنگ از هنر گچ بري اروپا تقليدهايي در کاخهاي شاهي به خصوص در سر ستون سازي ها وسقف سازي ها در کاخ هايي چون گلستان و عشرت آباد و پاره اي ديگر شد. اما به طور قاطع مي توان گفت که اين تقليدها هرگز نتوانست جاي هنر و نقوش بسيار اصيل ايراني، به خصوص نقشهاي اسليمي و ختايي و گل و گياه که نشأت گرفته از سرپنجه  ی  با ذوق هنرمندان ايران زمين است را در گچبري بناهاي ايراني بگيرد.

علل ترگ گچ 1

علل ترک ها در گچ کاری

۱-اگر در موقع ساختن ملات گچ مقدار گچی را که در آب می ریزیم ازحد معینی کمتر باشد ( درصد وزن آب نسبت به گچ زیاد باشد) بطوریکه گچ نتواند پس از انبساط حجم آب مصرف شده در ملات را پر کند در نتیجه گچ پس از خشک شدن تقلیل حجم داده و می ترکد.

۲- اگر کلفتی ملاتی ( ضخامت ملات گچ و خاک و یا گچ ) که روی دیوار می کشیم از ۸-۷ سانتیمتر بیشتر باشد و آنرا در یک نوبت بکشیم لایه های روئی گچ دراثر مجاورت با هوا به فوریت خشک میشوند در حالی که هنوز لایه های درونی مرطوب هستند و اگر این لایه ها هم بخواهند خشک شوند یعنی آب آنها تبخیر شود ناچارا ً باید درسطح گچ کاری ترکهایی ایجاد شود تا امکان خروج بخار آب لایه های زیرین حاصل شود.
۳- اگر درفصل سرما و درجات زیر صفر اقدام به گچ کاری بنمائیم و آب ملات گچ قبل از انبساط و سخت شدن گچ یخ بزند فعل و انفعالات شیمیائی برای سخت شدن در ملات متوقف می شود. پس از آنکه یخ ذوب شد گچ فاسد شده و دیگر به انبساط خود ادامه نمی دهد در نتیجه در سطح گچ کاری شده ترک خوردگی مشاهده می گردد.

۴- بعضی از ترکها درگچ کاری بعلل فوق نبوده و در اثر نشستهای ساختمان بوجود می آید، این نوع ترکها معمولا ًبا زاویه ۴۵ درجه نسبت به افق ظاهر می شود.
۵- درصورتی گچ روی بتن CLC یا کفی اجرا شود ( به علت جمع شدگی این نوع بلوکها در طول زمان )
۶- درصورتی که ملات گچ قبل از رسیدن به گیرش اولیه روی دیوار کشیده شود گچ ترک می خورد زیرا قبل از واکنش گچ با آب، دیوار آب ملات را جذب کرده و باعث ایجاد جمع شدگی در ملات می گردد.
۷- اجرای گچ روی یونولیت به علت اختلاف ضریب انبساط حرارتی گچ با یونولیت
۸ – ترک دیوار یا سقف به علت عدم وجود درز حرارتی در سازه و یا ساختمان است

انبار کردن کیسه های گچ

نحوه ی انبار و نگه داری گچ های ساختمانی در فضای باز و بسته:

گچ را باید در کیسه های آب بندی شده نگه داری کرد و تا حد زیادی از رطوبت هوا حفظ شوندو همچنین  مشخصات انواع گچ ها باید روی کیسه ها نوشته شود.
کیسه های گچ و سیمان و غیره نباید بیش از ده ردیف روی هم چیده شوند.برای چیدن کیسه ها بر روی یکدیگر، باید از الوار های عرضی استفاده کرد.کیسه های گچ به روی این الوارها قرار داده می شوند، به طوری که کاملا روی زمین قرار نگیرند و بین هر چند ردیف الوار، الوار های عرضی قرار داده می شود.
از انباشتن مصالحی همانند:خاک شن و ماسه و … در کنار تیغه ها و دیوار ها تا جایی که ممکن است ،باید خود داری کرد.
اما اگر این مصالح را در کنار دیوار انباشته شوند، طوری باید این کار صورت بگیرد که به تیغه یا دیوار فشار وارد نشود.
همچنین در هنگام انباشتن آنها باید توجه داشت که بیش از حد مجاز در روی سقف های اجرا شده و همچنین در مجاورت تیغه های و دیوار های کم عرض انبار نشوند.

رطوبت موجود در هوا به تدریج باعث گرفتن گچ و تولید کلوخه می شود.و گاهی اوقات کوخه ها به حدی سفت می شوند که نمی توان آنها را با دست خرد کرد.همانطور که واضح است گچ ، حاوی این کلوخه ها را نمیتوان برای کار های ساختمانی استفاده کرد.
زیرا باعث کاهش مقاومت گچ و ملات و دیر گیر شدن آن می شود.
در کار گاه های بزرگ که قرار است گچ پاکتی استفاده شود،کیسه های گچ در انبار مخصوص نگه داری می شوند.کیسه های گچ، به فاصله ی حداقل 30 سانتی متر از دیوار چیده می شوند و حداکثر استفاده کیسه تا 1/5 متر و پهنای ردیف کیسه شده پهلوی هم 3 سانتی متر است.
در کار گاه هایی که مقادیر کم گچ در نقاط مختلف مورد نیاز است و کار های پراکنده دارند،کیسه های گچ باید در فضای باز انبار شوند.در این صورت باید از تخته و آجر برای بالا آوردن بستر و از ورقه های پلاستیکی برای خشک نگه داشتن آن استفاده کرد تا سطحی که در آن گچ ها را قرار می دهیم، از زمین فاصله داشته و خشک باشد.
بعد از اینکه کیسه های گچ را بر روی هم چیدیم، بر روی آن روکش پلاستیکی یا برزنتی میکشیم.لبه های پوشش به اندازه کافی باید هم پوشانی داشته باشند و در بالا و اطراف آن، اجسام سنگینی مانند آجر یا سنگ روی آن ها قرار داده می شود.
این نکته را باید در نظر داشت که برای مدت طولانی نمی توان گچ ها را به این شکل نگهداری کرد.
انبار کردن کیسه ها باید به شکلی باشد که دسترسی به هر محموله برای مصرف و بازرسی آسان باشد.در های انبار به ویژه در نقاط مرطوب باید به نحو مناسبی بسته شده و بسته بماند.کیسه هایی زود تر وارد انبار شده اند باید زودتر از بقیه کیسه ها مصرف شوند.اگر گچ مورد استفاده قرار گیرد و استاندارد های لازم را نداشته باشد، گروه نظارتی حق دارد مصرف آن را ممنوع و خروج گچ ها را از کارگاه خواستار شوند.برداشتن مصالح انبار شده به وسیله ی کارگران باید از بالا ترین نقطه شروع گردد و از کشیدن و برداشتن آن ها ازقسمت تحتانی که باعث ریزش و ایجاد حادثه شود باید خود داری گردد.
در هنگام حمل و نقل گچ، مقررات ایمنی ویژه ای را باید برای جلوگیری از پخش کردن آن در هوا و پیشگیری برای ورود آن به دستگاه تنفسی، رعایت کرد.از جمله این مقررات نسب دستگاه های تهویه،در محل هایی که در آن جا گچ حمل و نقل و انبار می شود است

 

چند نکته در مورد گچ بری

گچ بری و نکاتی درباره آن:

 

 

گچبری

 

1. از گچ در فضای مرطوب نمی توان استفاده کرد.به این دلیل که گچ در برابر آب و رطوبت مقاومت ندارد و از این لحلظ بسیار ضعیف عمل می کند.

2.گچ سرعت گیرش بسیار بالایی دارد به آب به سرعت واکنش نشان داده و سخت متبلور می شود. به همین دلیل ملات را باید به میزان مناسب تهیه کرد و در استفاده از آن دقت لازم را انجام داد.

3.برای کند گیر کردن گچ می توان با ورز دادن زیاد و افزایش میزان آب این کار را انجام داد.ملاتی که به دست می آید گچ کشته می گویند.از گچ کشته می توان برای پوشش نهایی در گچ بری و سفید کاری دیوار ها استفاده کرد.

4.هنگام استفاده از گچ این را باید در نظر داشت که فلزات نباید در تماس مستقیم با گچ باشند به دلیل اینکه گچ فلزات را سولفاته می کند.

5.در صورت استفاده از خاک در ملات گچ باید به نسبت گچ و خاک توجه کرد.میزان گچ به قدرت گچ و زود گیری گچ بستگی دارد که ممکن است این میزان از نصف تا دوبرابر گچ باشد.هر چه گچ زود گیر تر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد.

6.برای جلوگیری ازهدر رفتن گچ می توان از گچ پلیمری استفاده کرد که مزیت های زیادی دارد.پاشیدن گچ بر روی سطح کار به روش سنتی، ضایعات زیاد زیادی را در بر دارد.

7.با مقدار 40کیلوگرم گچ (وزن تقریبی هر کیسه) می توان حدود 2/8 متر مربع مساحت یک دیوار را گچ و خاک و برای نازک کاری و پوشش نهایی حدود 12 متر مربع را گچ کاری کرد.

8.گچ نسبت به ساید مصالح ساختمانی سبک تر است. واین یک مزیت برای گچ محسوب می شود.

9.حتما باید از گرم بسیار نرم و ریز برای تهیه گچ گشته استفاده کرد و همچینین عمل هم زدن باید 10 تا 15 دقیقه ادامه پیدا کند.

10.در گچ بری فضای های داخلی، برای کسب نتیجه ی مطلوب باید از بهترین نوع گچ و ابزار استفاده کرد.

11.باید توجه داشت که مقاومت گچ به مقدار آب موجود در آن و همینطور دمای زمان گیرش بستگی دارد.

12.گچ هنگام گیرش یک درصد افزایش حجم پیدا می کند.و هیچ منفذی باقی نمیگذارد و یک سطح صاف و کاملا صیقلی تحویل می دهد.

13.این نکته را فراموش نکنید که، هنگام استفاده از ماله، حتما باید آنرا به صورت مورب بر روی دیوار قرار دهید.

14.گچ دارای دو ویژگی عمده :زود گیر بودن و ازدیاد حجم در هنگام سخت شدن می باشد.که این خصوصیات راهکار های ویژه ای را برای کار با گچ و گچ بری می طلبد.

 

نکات کاربردی درباره استفاده از ملات گچ

نکات کاربردی درباره استفاده از ملات گچ

 

ما در این مطلب قصد داریم تا نکاتی را  که ممکن است در استفاده از گچ و ملات گچ  کاربرد داشته باشد، را برای شما شرح دهیم.

با ما همراه باشید.

1-ملات گچ را هرگز در کنار فلزات قرار ندهید زیرا پس از مدتی با آنها ترکیب میشود و تولید سولفات میکند.

2.برای پرداخت نهایی و صاف کردن سطوح گچی میتوانید ازملات گچ کشته استفاده کنید.اگر گچ بیش از اندازه به هنگام ساختن ورز داده شود، به گچ کشته تبدیل می‌گردد که گیرش آن کند است و فرصت کافی برای پرداخت آن وجود دارد و به این دلیل در قشر رویی سفیدکاری، جهت به دست آوردن سطحی صاف و صیقلی روی دیوار مصرف می‌شود. این نوع گچ در هنگام گیرش ازدیاد حجم ندارد و تا قبل از خشک شدن، حالت پلاستیسیتهٔ خود را از دست نمی‌دهد و کار با آن راحت است.
این نکته را حتما باید دانست که که ملات گچ کشته اصلا مقاومت مکانیکی ندارد و با فشار خیلی کم میریزد.پس تنها زمانی از آن استفاده کنید که کارتان کامل شده باشد و هرگر خلل و خرج های بزرگ را با ان پر نکنید چون خیلی زود میریزد.

3.اگر میخواهید مجسمه ای را رنگ کنید اگر هنگام ریختن گچ در آب 5درصد آهک زنده به گچ اضافه کنید و بعد از بسته شدن ملات گچ مجسمه را در محلول یکی از سولفات ها ببرید نتیجه ی بهتری خواهید داشت.

4. بعد از این که گچ سفت و سخت شد، برای جذب آب، قدرت عجیبی از خود نشان می دهد. اگر در این حالت قطره ای از دوغاب گل رس بر روی گچ ریخته شود، به سرعت (حداکثر در مدت چند دقیقه)، به گل رس خمیر شده ای بدل می گردد. به دلیل همین خاصیت گچ است که از آن، به عنوان قالب ظروف سرامیکی استفاده می کنند.

 

انواع سازه های گچی و کاربرد آن ها در صنعت ساختمان

تایل گچی

انواع سازه های گچی و کاربرد آن ها در صنعت ساختمان

گچ سبک

گچ سبک خاصیت هایی مانند عایق حرارتی، جذب صدا و مقاوت در برابر آتش سوزی دارد.برای ساختن دیواره و تکه های گچ سبک، به ملات گچ نرمه، پوسته برنج، پوشال، ورمیکولیت منبسط شده، باگاس، خاک اره و یا سایر دانه های سبک معدنی یا آلی اضافه می کنند.

انواع گچ های ترکیبی
بتن گچی،تخته گچی و تیغه های گچی

تخته گچی
تخته گچی پیش ساخته از سه لایه تشکیل شده است که معمولا لایه داخلی آن گچ معمولی است. تخته گچی معمولا به عنوان آستر در اندود کاری ها مصرف می شود. دارای خاصیت آکوستیک بوده و در برابر آتش مقاوم است .لایه ی داخلی این تخته ها از گچ معمولی است که به وسیله ی خمیر کاغذ و مشابه آن پر شده است.

دو طرف این لایه گچی با کرافت (کاغذ مخصوص صنعتی) پوشانده شده است که خاصیت مسلح کردن و پوشش دادن به تخته گچی می دهد.
تیغه های گچی

یکی از مزیت های تیغه های گچی، کاهش زمان پروژه است. به این صورت که به جای صرف دو روز زمان برای ساختن هر دیوار در کارگاه در عرض نیم ساعت می توان این تیغه ها را ساخت.تیغه های گچی را که مناسب برای جدا کردن دو فضای مختلف هستند، از ملات گچی می سازند.

برای آسانی در جابه جایی آنها در آن قلاب هایی از میلگرد با پوشش ضد زنگ استفاده می کنند.در کارگاهای ساختمانی، قبل از زدن سقف، این تیغه ها توسط جرثقیل به طبقات مختلف حمل شده و تعبیه می شود.داخل این قطعات، مکان در و پنجره و کلید و پریز از پیش تعبیه می گردد.
در کشور های خارجی تیغه های گچی در ابعاد حدود 5یا 6 متر در 3 متر ساخته میشود.در ایران این تیغه ها از قطعات از سایز های کوچک با ابعاد 50 در 50 یا 40 در 60 سانتی متر مربع یا ابعاد مشابه آن و در ضخامت 6 یا 7 سانتی متر ساخته می شود.

ایراد عمده ی این تیغه ها شکننده بودن و ضربه پذیری آنهاست.اما با به کارگیری تارهای شیشه ای قابل حل است.
یکی از روش های تولید این نوعه تیغه ها که در بیشتر کارگاه ها استفاده می کنند این است که از میز های مخصوص قابل تنظیم با ابعاد مختلف استفاده می کنند.ابعاد میز ها را متناسب با ابعاد قطعات خواسته شده، تنظیم میکنند و سپس دوغاب گچ را می ریزند تا گیرش حاصل شود و قطعه ی گچی اماده شود.

اما برای ساختن قطعات سبک تر با همان ابعاد قبل از ریختن دوغاب گچ، در سطح میز، لوله هایی تو خالی را-که جهت نچسبیدن گچ به آنها، روغنی می شود- با فواصل مناسب به موازات یکدیگر می چینند.و بعد از آن دوغاب را می ریزند و قبل از کامل شدن گیرش گچ، آن لوله هارا خارج می کنند. این امر سبب سوراخ دار شدن قطعات و در نتیجه سبک تر بودن آنها می شود.

بتن گچی
از مخلوط کردن شن و ماسه بادی یا خرده ها و تراشه های چوب یا دانه های سنگی مصنوعی و انواع توری های مختلف با دوغاب گچ بتن گچی به دست می آید.

این نکته را به خاطر داشته باشید که در ساختن سازه های مرتفع، برای نصب تیغه ها باید از بالا شروع کرد نه از پایین، زیرا اگر از پایین شروع کنیم، بار های بالایی تیغه را می شکند.این در صورتی است که اگر از بالا شروع کنیم تا به پایین برسیم، ساختمان از فشار ناشی از بار گذاری تغییر می کند و به تیغه ها آسیب نمی رسد.

تکنیک گچبری نقش برجسته

گچبری نقش برجسته

تکنیک گچبری نقش برجسته

این تکنیک در سه مرحله طراحی و اجرا می شود:

1.قالبریزی

2.پیاده سازی طرح و کنده کاری

3.رنگکاری،

نقاشی و لعابکاری قالب هایی با جنس های چوب یا فوم، جهت قالب ریزی بلوک گچی تهیه می گردد.مخلوط گچ و آب در قالبی که با توجه به حجم کنده کاری ساخته شده ریخته می شود.

در صورتی که نیاز به به استحکام بیشتری باشد از انواع زرین های محلول در آب اضافه می گردد. تهیه گچ و قالب گیری:بعد از اینکه مخلوط در قالب ریخته شد و و به مرحله ای رسید که بتواند حجم خود را حفظ کند از قالب جدا میکنیم قالب گیری برای آثار نقش برجسته:کنده کاری بر اساس میزان مورد نیاز حجم دهی کار انجام می شود.در مراحل اولیه کنده کاری ها برای ایجاد اختلاف سطح های عمیق و به صورت خشن کاری انجام می شود.این کار در مراحل بعدی به به شکل فرم دادن به حجم های ایجاد شده صورت می گیرد.

مرحله ی کنده کاری آثار نقش برجسته گچ:

نکته ی قابل توجه در انجام این فرایند این است که مدت زمان کمی تا خشک شدن کامل گچ مجسمه سازی برای این کار وجود دارد.پس از این زمان مخلوط گچ حالت منعطف در لایه برداری را ازدست داده و در مواجهه با ابزار های مربوطه می شکند.این زمان به نسبت ضخامت کار و میزان نسبت آب به گچ، از دو تا چند روز متغیر است.
گچبری، کاری وقت گیر و زمان بر است و معمولا زمان زیادی برای رفع ایراد های کار صرف می شود.چرا که گچبری کاری ست که همواره در چشم همگان قرار د ارد و برخلاف کارهای تاسیساتی مانند لوله کشی ساختمان، اگر اشتباهی در آن رخ دهد، حتما باید رفع شود.
همه ی گچبر ها بر این باورند که در زمینه گچبری، کار دائمی و همیشگی وجود ندارد.در آمد های بالا اگرچه واقعی است اما تنها برای افرادی است که شناخته شده هستند و مورد توجه کارفرما قرارد دارند.لازمه ی موفقیت در این حرفه ارتباط و روابط عمومی بالاست.گچبری نیازی به سرمایه ی هنگفتی ندارد و یک نوع خدمات محسوب می شود.به همین دلیل همه افراد می توانند به شغل گچبری مشغول شوند.

آشنایی با خواص گچ

آشنایی با خواص گچ

برای آشنایی با خواص گچ ، خواص سطوح گچی، خواص گچ کار شده و خواص کاربردی فنی گچ ساختمانی را بررسی می کنیم.

خواص سطوح گچی:

انواع گچ های موجود در بازار از جمله گچ های ساختمانی، آماده و پاششی دارای مقدار زیادی رطوبت هستند.
بعد از استفاده ی صحیح از ملات گچ و پس از خشک شدن آن، سطوح گچکاری شده دارای مقاومت سطحی کافی برای کارهای بعدی مانند رنگ کاری، کاغذ دیواری و کاشی کاری هستند.
به دلیل عملکرد و کاربرد غیر متخصصانه گچ مانند دیر یا زود تسطیح کردن سطوح و یا افزایش بیش از اندازه آب باعث جدا شدن و پوسته شدن سطوح می شود.که به این دلایل نمیتوان سطوح مناسب و با مقاومت کافی به دست آورد.

خواص گچ کار شده:

گچ شخت شده:در زمان کار با گچ مقدار آبی که به آن اضافه می شود خارج ومقدار زیادی تخلخل به جا می گذارد.که به آن وزن مخصوص ظاهری میگویند.وزن مخصوص ظاهری مصالح گچی ساختمان بسته به نوع ترکیب میزان گچ با آب دارد که استاندارد آن بین 800 الی 1200 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد.
همچنین این نکته را باید در نظر داشت که مقدار تخلخل به وجود آمده به آبی که به گچ اضافه شده دارد و قابل تغییر است.

خواص کاربردی فنی گچ ساختمانی:

مقاومت چسبندگی گچ بر روی بدنه به عنوان حداکثر باری اندازه گیری میشود که به جدایش و شکست از بدنه بوجود می آید. و به همین دلیل مقاومت چسبندگی گچ بر روی بدنه (دیوار) از اهمیت زیادی برخوردار است.
دیوار های معمولی ساختمانها خشن و زبر بوده و گچ ساختمانی به راحتی و دائمی به آنها متصل و میچسبید ولی بر روی سطوح صاف مانند بتن باید از گچ های دیگر مانند گچ پاششی یا گچ گیپتون استفاده نمود.
شکست گچ از بدنه باید حداقل مساوی یا بزرگتر از 1/0 نیتون بر میلیمتر مربع برا اساس استاندارد en13279باشد.

تهدیدات صنعت گچ

کارخانه گچ سمنان

پنج عاملی که صنعت گچ را تهدید میکند

تهدیدات صنعت گچ عبارتند از:

۱ – تهدید رقبای جدید(نازه وارد ها):

 

شرایط بازار- از آنجائیکه کارخانجات تولید گچ به علت عدم کشش بازار حاصل از افزایش احداث کارخانه های گچ در دهه های گذشته روبرو بوده اند، عمدتا کمتر از میزان ظرفیت خود تولید نموده و ورود یک یا چند رقیبا جدید را غیر قابل تحمل دانسته و تهدیدی جدی محسوب می نمایند. سهم خواهی تازه واردها از بازار اشفته و بی رمق فعلی موج تازه ای از واکنش ها را در بر خواهد داشت. سرمایه گذاری اولیه – احداث کارخانه گچ نسبت به بسیاری از صنایع (مثل پتروشیمی) چندان سخت و دشوار نیست. با سرمایه اولیه معقول و نه چندان زیاد در مقایسه برخی صنایع سهامداران و بخش دیگر را از طریق تسهیلات بانکی تهیه نمود و با صرف وقت یکی دوساله می شودیک کارخانه کوچک تولید گچ احداث نمود. لذا شرایط برای ورود به این صنعت نسبتا آسان ولی خروج از آن با مشکلاتی همراه است. تمایز و پیچیدگی فناوری – هرچه تمایز در یک صنعت بیشتر وارد صنعت خودرو شود اما افراد به راحتی می توانند وارد صنعت گچ شوند. نکته ای که در مورد تولید گچ ساختمانی میتوان گفت این است که معادن سنگ گچ معمولا در ایران از کیفیت بالا و تقریبا یکنواختی برخوردار بوده و قابل دسترسی تولید کنندگان گچ میباشد. از طرفی ماشین الات مورد استفاده این کارخانه ها اکثرا ساخت ایران و از نظر تکنولوژی و بکار گیری فنی نیز در یک سطح می باشند. بنابراین در خصوصی کیفیت محصول البته تمایز در این گروه صنعتی را می توان در تعامل بهتر با مشتری، تبلیغات، نحوه بسته بندی و ارسال به موقع کالا جستجو نمود. با توجه به یکسان بودن مواد اولیه و یکنواخت بودن تقریبی عملیات تولید و عدم وجود پیچیدگیهای شدید فنی در تولید گچ، و متعاقبا فقدان تفاوت های چشمگیر در کیفیت محصول نهایی، همواره شاهد ورود رقبای جدید در بازههای زمانی کوتاه مدت هستیم. سیاست های دولت – احداث بی رویه کارخانجات گچ با صدور موافقتنامه ها و مجوزهای دولتی در یکی دو دهه گذشته از عوامل اشباع بازار و عدم توازن بین عرضه و تقاضا ی گچ در این صنعت بوده است.تعداد مجوز های داده شده بابت احداث خطوط دید به کارخانجات فعال و در حال تولید، که گاه در حد و اندازه یک کارخانه مجزا می باشند، نیز مزاید بر موضوع می باشد. با توجه به مصرف بالای انرژی در کارخانه جات گچ و افزایش قیمت این هزینه ها و سیاست های دولت در چند سال اخیر، مبنی بر ثبات قیمت فروش کالا، این کارخانه ها دچار مشکلات مالی شده و بعضا در انتظار یارانه تولید وعده داده شده می باشند. همچنین هیجانات مقطعی ناشی از تصمیم گیری های دولت مانند انبوه سازی و شهرک سازی های مسکن مهر در سالهای اخیر که موجب رشد ساخت و ساز در بخش مسکن و رونق بازار مصالح ساختمانی شده بود، منجر به تمایل ورود به این عرصه توسط تازه واردان به امید کسب سود شده است. کانالهای توزیع – پخش و می پذیرد. در حالت اول مشتری، خود مستقیما با کارخانه در ارتباط بوده و درخواست کالا می نماید. در حالت دوم، شرکت در هر منطقه از کشور مثل استان ها یا شهرستان های مختلف یک یا چند نماینده فروش آشنا با منطقه و مشتریان آن منطقه دارد. هرچه دسترسی به کانالهای توزیع برای تازه واردها راحت تر باشد، قدرت تهدید آنها افزایش وهرچه دسترسی به کانالهای توزیع مشکل تر باشد، قدرت تهدید تازه واردها کاهش مییابد. اقدامات تلافی جویانه – افزایش تعداد کارخانه های گج، منشاء حرکات گاه غیر منطقی و غیر قابل پیشبینی، از سوی ، برخی از مدیران این صنعت جهت جلوگیری از ورود تازه واردها است. گاهی اوقات تولید کننده برای از میدان به در کردن رقیب تازه خود، قیمت فروش را به قدری کاهش می دهد که حتی از قیمت تمام شده محصول نیز کمتر است. اقدامات تلاقی جویانه تلاشی است برای جلوگیری از ورود رقبای جدید به عرصه رقابت.

۲- تهدید رقابت میان رقبای فعلی:

غالبا قویترین نیروی رقابتی، رقابت بین رقبای موجود و در حال فعالیت در یک صنعت می باشد. شدت و ضعف آن بستگی به چند عامل از جمله موارد ذیل دارد: همترازی رقبا- هرچه رقبای موجود در یک صنعت مشابه تر باشند قدرت رقابت در آن صنعت بیشتر میگردد. در صنعت گچ وجوه مشترک زیادی از نظر سرمایه، تکنولوژی، کیفیت، حجم تولید، قیمت، تعداد پرسنل وس. بیین رقبا وجود دارد. تعداد رقبا- هرچه تعداد رقبا در یک صنعت بیشتر باشد. شدت رقابت بیشتر میگردد. در بسیاری از بازارهای خریدوفروش گج۔ حضور متعدد کارخانه های گچ باعث بی ثباتی و اختلال در امر قروش شده های دولت، سرمایه سنگین، وجود مطالبات هنگفت از مشتریان و…) شدت رقابت را بیشتر می نمایدہ در صحنه رقابت بین شرکتهای رقیب، برخی راهکارهای مورد استفاده برای رقابت عبارتند از: قیمت پایین، کیفیت بالا، شبکه توزیع بهتر، عمده فروشی و خرده فروشی محصول، قابلیت بیشتر در نو اوری و یا تقلید. در صنعت گچ رقابتی جدی و گاه ناسالم در میان تولیدکنندگان گچ وجود دارد آنها که قدیمی ترند از کارخانه های جدید و کم سابقه به علت افزایش بی رویه عرفسه گچ در بازار و کاهش قیمت و اجبار به شرایط فروش نسیه و دوری از
دوران طلایی نقد فروشی، دلخوشی ندارند.کارخانه های جوان تر هم بعلت قیمت تمام شده بالای محصول خود نسبت به راه های باتجربه و اینکه توان رقابت در این زمینه راندارند از راه نیامده بنای ناسازگار گ می گذارنده سالهاست که عدم تفاهم و یکپارچگی میان کارخانه های گج امری عادی تلقی ناهماهنگی بین آنهاهمچنان پابرجاست رقابت های منفی و امتیاز دادن به مشتریان از جمله کاهش چند باره قیمت در هر سال یا افزایش مهلت بازپرداخت و جذب مشتری سایر تولیدکنندگان گچ از جمله اقدامات رقباست

:۳- قدرت چانه زنی خریداران:

بطور کل چنانچه هزینه های تعویض یا تغییر منابع فروش (فروشندگان و تولیدکنندگان) برای مصرف کنندگان زیاد نباشد، مشتری قدرت چانه زنی بالایی خواهد داشت. و این عامل یکی از مهمترین عوامل تهدید صنعت گچ است. اگر محصولات استاندارد بوده و فرق چندانی بین نامهای میزان سودآوری برای یک مشتری و تعداد خریداران حاضر در عرصه صنعت گچ از موارد دیگری است که در چانه زنی آنها موثر می باشد. در فضای خریدوفروش گچ، خریداران از قدرت چانه زنی بسیار بالایی برخوردارند. همانطور که اشاره شده در حال حاضر تولید و عرضه گچ نسبتا در حالت اشباع است و در بازار داخلی رقابت میان فروشندگان گچ در حد بالایی دیده می شود. خریداران با کوچکترین بهانه ای منابع خرید خود را تعویض و گاه از پرداخت وجه سرباز میزنند. خریداران گچ که بطور عمده فروشندگان مصالح ساختمانی در شهرهای مختلف و انبوه سازان و پروژه های ساختمانی هستند، عمدتا پرداخت وجه کالای خریداری را به شکل نسیه و باسررسیدهای طولانی و گاه به سختی انجام می دهند. ارسال گچ مهمتراز تولید آن-توانایی ارسال و حمل گچ از کارخانه به مقصد مورد نظر موضوعات مهم این صنعت به شمار میآید چه بسا مشکلات تولید، مواد اولیه سوخت بازی کارگران و دهها مشکل دیگر در داخل و خارج از کارخانه حل می شود؛ امانهایتا امکان ارسال این محصول به نشانی مورد درخواست مشتری وجود ندارد. بنابراین تعامل سازنده با رانندگان و پایانه های حمل و نقل جهت ارسال بموقع کالا به مشتریان الزامی است

4.قدرت چانه زنی تامین کنندگان:

موارد اصلی و مورد نیاز صنایع گچ را می توان به سیه بخش کلی تقسیم نمود:
الف) سنگ گچ ب) کیسه پروپیلن- ج) قطعات و لوازم مصرفی
سنگ گچ مواد اصلی مورد نیاز گچ و بدون کالای جایگزین میباشد.
سنگ گچ از معادن سنگ، استحصال و به محل کارخانه انتقال می یابد.معدن به عنوان منبع اصلی کارخانه گچ، مورد نظر احداث کنندگان و موسسین آن می باشد.
چه بسا قبل از راه اندازی کارخانه باید به فکر ی معدن یا خرید سنگ گچ از یک معدن مطمئن و در دسترس بود.بعضی از کارخانه های کوچکتر که میزان تولید و فروش کمتری داشته و مصرف سنگ گج آنها کم است به جای استخراج سنگ گچ،اقدام به خرید سنگ گچ می نمایند.عدم اطمینان از قدرت چانه زنی تامین کننده با در دست داشتن رگ حیاتی کارخانه، همواره همراه مدیران این نوع کارخانه ها بوده و اجبار به تحمل شرایط نا متعارف را رقم خواهد زد.
کارخانه هایی که معدن آنها از محل کارخانه دور باشد.علاوه بر پرداخت قیمت تمام شده ی سنگ گچ، باید هزینه حمل سنگینی را بپردازند.از این نظر رانندگان یا صاحبان وسایل نقلیه، خود به یک از حلقه های زنجیره عرضه کنندگانتبدیل می شود.
ب) کیسه پروپیلن در کنار سنگ گج، کالای اصلی و در عین حال حساس محسوب می شود.کیسه در جهت بسته بندی در سایز های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.هر چند که فروش گچ به صورت فله امکان پذیر است.اما فروش و توزیع به این روش به علت مشکلات فراوان، بسیار کم شده است.کیسه یا پاکت معمولا از پروپیلن بوده و در مواردی خاص از جنس دیگری مانند کاغذ می باشد.
با توجه به ماده اصلی پروپیلن که وابسته به صنایع پتروشی می بوده از کالا های استریتژیک محسوب می شود.
ج)قطعات و لوازم مصرفی در هر واحد صنعتی لازم و کاه حساسیت زاست.با توجه به اینکه ماشین آلات کارخانه ای گچ، عمدتا ساخت داخل و توسط صنعتگران ایرانی نصب و راه اندازی می شوند، تهیه قطعات و ملزومات مصرفی مشکل چندانی را برای این کارخانه فراهم نمی آورد.اما در خصوص شرکت های سازنده خطوط تولید و تعمیر کاران این ماشین آلات باید به تعداد محدود و در نتیجه قدرت احتمالی آنها توجه کرد .
به هر حال قدرت چانه زنی مصرف کنندگان در صنعت گچ آنچنان بالا و شدید است که قدرت چانه زنی تامین کنندگان را تحت تاثیر قرار داده و کم اهمیت جلوه می نماید.

5تهدید محصولات جایگزین:

قرن هاست که گج در کشور ماباروشی فعلی و با اندک تغییراتی تولید می شود. اما در بسیاری از کشورها، روش تولید و طرز استفاده و کاربران تغییر یافته و انواع گج های خاصی یا ملات های خاص یا پانل ها و دیوارهای گچی جایگزین شده اند. مصرف گچ های جدید همراه با افزودنی ها، هنوز در ایران خیلی فراگیر نشده و تهدیدی جدی برای تولید کنندگان و عرضه کنندگان گج سنتی به شمار نمی اید، اما درخواست اکثر مشتریان خارجی در کشورهای همجوار مانند آسیای میانه از نوع گچ خاصی است. لذا برای گریز از تهدید کالای جایگزین در آینده باید در اندیشه نصب و راه اندازی ماشین آلات جدید و فناوریهای نو در تولید گچ بود. مسلما معارف کنندگان گج از جمله مهندسین واستادکاران و کارگران ساختمانی منتظر نوع جدیدی از گچ با نوآوری و زیبایی، همراه با سهولت در اجرای کارگچ گیپتون، گج ضد آتش، گچ آلفا و بتا، گچ های مورد استفاده در صنعت سرامیک سازي، کاشی سازی، مجسمه سازی، قالب سازی و گچ های مورد استفاده در صنعت پزشکی مثل ارتوپدی، دندان سازی و ده ها مورد دیگر از فرآوری های گچ بوده که در حال حاضر در معرض تهدید محصولات جدید نمیباشند.

نتیجه گیری:

استنلی دیویس در باره ی تهدیدات صنعت گچ می گوید:آنچه در صنایع مختلف وضعیت مدیران را نگران کننده کرده، این است که بسیاری از آنها علیرغم توانایی تلاش و یافتن راهکار های مختلف، توانایی آگاهی از نادانسته های خود را ندارند.گاهب برخی از مدیران از ندانسته های خود بی خبرند.
متاسفانه در کارخانجات گچ بکارگیری از دانش و فناوری روز، تعامل و ارتباط صنعت با دانشگاه، جایگاهی ضعیف و ناکارآمد دارداستفاده از مدل پورتر می تواند در انتخاب راهکار های درست و تصمیم گیری های مناسب در قبال رقبای فعلی و آینده و همچنین قدرت مصرف کنندگان و عرضه کنندگان و کالای جایگزین، بسیار مفید باشد.
اطلاع از وضعیت بازار و رصد نمودن اوضاع پیرامون مدیر با استفاده از مدل پورتر به عنوان یک ابزار مفید، در کنار تحلیل SWOTضمن پرداختن به تهدیدات و استفاده از فرصت ها و تبدیل تهدید ها به فرصت ها به نظر ضروری می رسد.

 

نقاط ضعف گچ و نکاتی در رابطه با استفاده از گچ

نقاط ضعف گچ

1.ایجاد خوردگی در فلزات

گچ در تماس با فلزاتی مانند سرب، روی،آهن واکنش نشان می دهد و تولید سولفات میکند.در نتیجه باعث خوردگی و زنگ زدگی فلز می شود.

نقاط ضعف گچ
برای حفاظت فلزات از زنگ زدگی باید آن ها را قبل از گچکاری با رنگ پوشاند مثلا پیش از ساختن طاق های ضربی آنها را رنگ زد.
همچنین لوله های آب باید از گچ دور نگه داشته شوند.

2.مقاوم نبودن در مقابل آب و رطوبت:

یکی از نقاط ضعف گچ این است که در مقابل رطوبت مقاومت ندارد و بسیار ضعیف است.
لایه ی سفید گچ کاری در مقابل رطوبت طبله کرده و به صورت جدا از هم در دیوار ظاهر می شوند.و بعد از آن محل گچ طبله شده به حالت اولیه باز می گردد.به همین دلیل است که گچ را در محل هایی که رطوبت وجود دارد، استفاده نمی کنند.

نقاط ضعف گچ
برای اینکه گچ را در مقابل آب مقاوم کنیم باید گچ بدون آب تبلور (اندرید coso4) را کاملا پودر کرده و با محلول زاج خمیر کنیم، بعد دوباره آن را به کوره برده تا ۵۰۰ درجه حرارت دهیم و پس از آن آسیاب کرده و به گرد گچ تبدیل کنیم و این گچ در نمای ساختمان ،سرویس،حمام ها،آشپز خانه و… قابلیت استفاده دارد.
در بعضی موارد در فضاهایی از آپارتمان که در معرض رطوبت یا بخار آب قرار می گیرد مانند سقف حمام ها، سرویس یا آشپز خانه برای آنکه بخار آب به گچ آسیبی نرساند روی آن را با یک یا چند لایه رنگ روغن می پوشانند، تا به این شکل، مقاومت آن در مقابل آب و مخصوصا بخار آب زیادتر گردد اما به این صورت هم نمیتوان به طورکامل گچ را در مقابل آب مقاوم نمود و پس از مدتی گچ طبله می کند.